Algemeen overzicht
Luipaarden zijn de meest verspreide wilde katten ter wereld, en nemen een grote variëteit aan habitats in, van regenwouden tot woestijnen en van de rand van stedelijke gebieden tot afgelegen berggebieden.
In Afrika bevolken de luipaarden meer dan 40 landen, variërend van Senegal tot Zuid-Afrika. Deze carnivoor wordt waargenomen in de meeste landen van West – en Centraal Afrika, al blijkt uit de frequentie van de waarnemingen dat er een grote variatie is. Er bestaan geen betrouwbare schattingen wat betreft de aantallen luipaarden op het Afrikaanse continent. De luipaard is wereldwijd bedreigd en opgenomen in bijlage I van de CITES, vanwege zijn afnemende reikwijdte en aantallen. Hiernaast is hij opgenomen op de IUCN rode Lijst met de status “bijna bedreigd”.
Het luipaard is een lid van de Felidae familie en de kleinste van de vier “grote katten” in het geslacht Panthera.
Net als andere katachtigen, zijn de luipaarden solitaire jagers en hebben een zeer variabele home range, welke grotendeels afhankelijk is van de hoeveelheid en de verdeling van de beschikbare prooi. Luipaarden variëren erg in grootte, mannetjes zijn ongeveer 30% groter dan vrouwtjes, met een gewicht van 30 tot 91 kg ten opzichte van 23 tot 60 kg voor vrouwtjes.
Het luipaard heeft een uitzonderlijk vermogen zich aan te passen aan veranderingen in de beschikbaarheid van prooi, vanwege zijn zeer brede dieet. Alhoewel hij er de voorkeur aan geeft om op hoefdieren met een lichaamsgewicht van 20 tot 50 kg te jagen, eet het luipaard ook knaagdieren, reptielen, amfibieën, insecten, vogels en vissen.
West- en Centraal Afrika
Het luipaard lijkt het minst talrijk aanwezig te zijn in West- en Centraal Afrika, mogelijk als gevolg van de intense jacht vanwege hun huiden, en het gebrek aan voedsel. De huiden en hoektanden worden nog steeds op grote schaal lokaal verhandeld in een aantal Centraal- en West Afrikaanse landen. De onderdelen worden gebruikt in de traditionele rituelen en gewoon openlijk verkocht in dorpen en steden.
De meeste luipaarden komen voor buiten de beschermde gebieden en parken, waardoor het automatisch noodzakelijk wordt om een verbetering van de mitigerende maatregelen te bewerkstelligen om het mens-carnivoor conflict in te dammen.
Bedreigingen
- Stroperij
- Ongedierte bestrijding
- Reductie van prooidieren
- Fragmentatie, degradatie en omzetting van het leefgebied van het luipaard
- Mens-wild onflict
Regionale populaties luipaarden zijn in toenemende mate bedreigd door versnippering en aantasting van hun leefgebied, alsmede door de vervolging van de plaatselijke bevolking om hun vee te beschermen. Het stropen voor de bonthandel heeft ook gezorgd voor een aanzienlijke daling van het aantal luipaarden.